مُعَرِّفی کتابِ «دُنیا و جِلوِه ­هایِ آن از مَنظَرِ ابن یَمین فَریُومدَی و درآمَدی بر بوطیقایِ ...»

دُنیا و جِلوِه­ هایِ آن از مَنظَرِ ابن یَمین فَریُومدَی و درآمَدی بر بوطیقایِ قَطَعاتِ شاعر ،

مَهوَش شَعبانی ، انتشارات کدیور ( رشت ) ، 1398 ، 112 صفحه

پیشگفتار

در این کتاب قَصدِ نِگارنده این است که هُنرِ شاعری امیر فَخرالدّین محمود بن امیریَمین الدّین طُغرایی مستوفی فَریُومَدی مشهور و مُتَخَلِّص به ابن ­یَمین را در قَطَعاتش از زَوایایِ مختلف همچون تَخَیُّل ، موسیقی ، زبان ، شکل ، جامعه ­شناسی و به طورِ عُمده از جَنبۀ مَعناشناختی و زیباشناختی موردِ بررسی قَرار دهد ؛ جَنبه ­ای که در آن بر ریشۀ یونانی بوطیقا تکیه می ­شود ؛ یعنی استقلال و ویژگیهای ساختاری اَثَر و اینکه هر اَثَر می ­تواند قَواعدِ زیباشناختی مَعناشناختی مخصوص خود را داشته باشد ؛ بر این اَساس آنچه در نِگَرشِ بوطیقا موردِ توجّه است همنشین ساختنِ دو مقولۀ ذوق و فَهم است . بنابراین وقتی از بوطیقای ابن ­یَمین سُخَن می­ گوییم به مجموعۀ قَواعد و ساز و کارهایی اشاره می ­کنیم که بر بَلاغت و زیباشناسی و نیز جَهان­ شناسی و دَرونمایه­ های فکریِ قَطَعاتِ او حاکم ­اند . هم آنچه ذوقِ ما به راهنمایی آن بتواند با اَثَر خوگر شود و هم آنچه ما را در رسیدن به معناهای آشکار و نَهانِ اَثَر دست گیرد . در نهایت در این پژوهش سَعی بر این است تا با ارائه شَواهدِ گونه ­گون و ژَرف­ اَندیشی در آنها درجۀ اعتبار و اَصالتِ قَطَعاتِ ابن ­یَمین و میزانِ ابتکار و خَلّاقیّت هُنری او و همچُنین مُستَند بودنِ قَطَعاتش را از جَوانبِ گونه­ گونِ اجتماعی ، سیاسی ، اقتصادی و ... موردِ اَرزیابی و بَررسی قَرار دهیم . پیش از پرداختن به بوطیقای شِعری ابن ­یَمین ، لازم است که مُختصری توضیح راجع به مُعَرّفی شاعر و همچُنین زندگی و عَصر و جامعۀ او و رویدادها و جُنبشهای مؤثّر در کَلامِ شاعِر که سَبَبِ تَشَخُّصِ و برجَستگی سُخَنش شده­ اند آورده شود تا خواننده با آگاهی از این موضوعات درکِ بهتر و عَمیق ­تَری از شِعر و فَضایِ حاکم بر آن داشته باشد و در ضمن بر ذِهنیّت و جَهان ­بینی شاعِر و ویژگیهای رفتاری و اخلاقی او آگاهی کُلّی پیدا کند تا عِلَلِ رَواجِ بیش از حَدِّ برخی از مفاهیم و تصاویر را بخوبی دَرک کند و همین اَمر سببِ اُنس ­پَذیری و اَفزایشِ قُدرتِ پذیرشِ وی در برابرِ اَندرزها و مَفاهیمِ اَخلاقی و حِکَمی شاعِر می­ شود .

مؤلّف