مُعرّفی کتاب « ابن یمین » دهقانِ شاعر ـ نویسنده ناصر بهرامی

سر آغاز

قَرنِ هشتم ، دورانِ نابه ­ساماني و آشُفتگي کشورِ ايران است و اين آشُفتگي و نابه­ ساماني در تمامِ جَنـبه ­های « اجتماعی ، سياسي و اَدَبي » کاملاً روشن و آشکار مي ­باشد . حُکومَتِ ايران از حالتِ يکپارچگي خارج مي ­شود و به صورتِ مُلوک الطَّوايفي در مي­ آيد و در هر شَهري و دياري اَميري حُکومَت مي ­کند .

يأس و نااُميدي بر دلها مُستَولي گَشته است و هر کَس در پيِ آن است که در اين آشُفته بازار گِليمِ خويش را از آب بيرون بکِشَد .

شاعران نيز همين وَضع و حال را داشتند و شايد بدتر هم بودند ، زيرا ديگر پادشاه شاعرنَوازي وجود نداشت و حديثِ بَخششهاي محمود غَزنَوي فِسانه گَشته بود . آفتابِ اَدبيّات در حالِ غُروب بود و چيزي از نور و روشنايي آن نمانده بود . تا اين که شاعري يک لاقُبا که سَر از مُلک جَهانِ گران داشت خوني تازه در رَگهاي جامعه تَزريق کرد و حَياتي تازه و جاودانه بِدان بخشيد .

اين رِند حَيات ­بَخشِ عالَم ­سوز کسي جُز خواجۀ شيراز نيست دَرخشِشِ او چُنان خيره­ کُننده است که بيشتر شاعران در برابرِ او فُروغِ خود را از دست داده­ اند و در تاريکي و گُمنامي مَحو گشته ­اند .

ابن ­يمين دِهقان ­پيشه ، يکي از آن شاعران است و اين رساله در پِيِ آن است که زَنگارِ گُمنامي از چِهره ­اش بِزُدايد ، و او را آن گونه که هست به مردم بِنماياند .

اين دِهقانِ شاعر هر چند در بسياري از قالِبهاي شعري و موضوعهاي مختلف شعر مي­ سرود ، امّا هُنَر واقعيِ او در قالبِ قِطعِه و بَيانِ مَضامينِ اخلاقي ، اجتماعي و سياسي است .

حَتّي از نَظَرِ سياسي نخُستين کَسي است که قالبِ قِطعِه را براي مَطرَح کردنِ اَنديشه ­هاي سياسي به کار بُرده است . او در اين قالِب مَفاسدِ جامعه و حُکّامِ عَصرِ خود را با بَياني بسيار صَريح بازگو کرد و سُخَنانش را در لَفّافِۀ استعاره و کِنايه بَيان نكرد ، به خاطرِ همين صِراحَت ، در ميانِ شاعران مُمتاز است .

فکر و اَنديشۀ عِرفانيش هر چند در سَطحِ والايي نيست سُخَنَش را هر جا که اِقتِضا مي ­كرد با تَصويرپَردازي و آرايه ­هاي اَدَبي زيوَرِ و زينت مي ­بخشد و هر گاه بخواهد مسئَلۀ اخلاقي ، سياسي و اجتماعي را بازگو کند ، کَلامَش وَقار و متانَتِ خاصّي دارد ، در بيشترِ دانشها و عُلومِ خاصِّ زَمانِ خود تَبَحُّر دارد ، امّا خُرافات و اَنديشه ­هاي عَوام جُزءِ لايَنفَکِّ اَفکارِ اوست .

زندگيش را به سادگيِ يک روستايي گُذرانده است در اَنديشۀ آن نيست که آلاتِ خوانَش از طَلا و نُقرِه باشد بلکه مُنتَهايِ آرزويَش آن است که با فراغِ دل و خوشي با دوستان ـ که زَحمتِ غيري نباشد ـ بنشيند و خوش باشد .

مؤلّف